मुंबई :- उपमुख्यमंत्री आणि राज्याचे अर्थमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी गुरुवारी राज्याचा अर्थसंकल्प सादर केला.राज्यातील सत्तांतरानंतर शिंदे-फडणवीस सरकार आणि अर्थमंत्री म्हणून देवेंद्र फडणवीस यांचा हा पहिलाच अर्थसंकल्प असल्याने विरोधकांकडून त्यावर जोरदार टीकास्त्र सोडण्यात आले.गेल्या दोन - अडीच वर्षातील राज्याच्या प्रगतीवर आलेले मळभ दूर करणारा आणि महाराष्ट्राला देशात एका उंचीवर नेऊन ठेवणारा हा अर्थसंकल्प आहे, अशी प्रतिक्रिया यावेळी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी दिली आहे. अर्थसंकल्पातील “पंचामृत” महाराष्ट्राच्या विकासाचे चक्र गतिमान करणारे आहे.गोर-गरीब, शेतकरी, महिला यांना न्याय देताना उद्योग, पायाभूत सुविधांना वेग देणारा हा गेल्या दहा वर्षातील सर्वोत्कृष्ट अर्थसंकल्प असल्याचे ते  म्हणाले.समाजातील सगळ्या घटकांवर विकासाच्या रंगांची उधळण करणारा हा अर्थसंकल्प घामाला दाम, कष्टाला मान, विकासाचे चोफेर भान देणारा  असून तो शेतकऱ्यांच्या डोळ्यातील पाणी पुसणारा आहे, असेही मुख्यमंत्री म्हणाले.

अर्थसंकल्पातील महत्वाच्या तरतुदी 

सन्मान आपल्या युगपुरुषाचा, ठेवू या आदर्श शिवरायांचा!

छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या शिवराज्याभिषेकाचे हे 350 वे वर्ष. या महोत्सवासाठी 350 कोटी रुपये

आंबेगाव (पुणे) येथे छत्रपती शिवाजी महाराज संकल्पना उद्यान: 50 कोटी

मुंबई, अमरावती, नाशिक, छत्रपती संभाजीनगर, नागपूर येथे शिवचरित्रावरील उद्याने : 250 कोटी रुपये

शिवनेरी किल्ल्यावर शिवछत्रपतींच्या जीवनचरित्रावर संग्रहालय. शिवकालिन किल्ल्यांचे संवर्धन : 300 कोटी रुपये

अमृतकाळातील पहिला अर्थसंकल्प ‘पंचामृत’ ध्येयावर आधारित

1) शाश्वत शेती-समृद्ध शेतकरी

2) महिला, आदिवासी, मागासवर्ग, ओबीसींसह सर्व समाजघटकांचा सर्वसमावेशक विकास

3) भरीव भांडवली गुंतवणुकीतून पायाभूत सुविधा विकास

4) रोजगारनिर्मिती : सक्षम, कुशल, रोजगारक्षम युवा

5) पर्यावरणपूरक विकास

शेती

नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना आता 12,000 रुपयांचा सन्माननिधी

-  प्रधानमंत्री कृषी सन्मान निधी योजनेत राज्य सरकारची भर

- नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना

- प्रतिशेतकरी, प्रतिवर्ष 6000 रुपये राज्य सरकार देणार

- केंद्राचे 6000 आणि राज्याचे 6000 असे 12,000 रुपये प्रतिवर्ष मिळणार

- 1.15 कोटी शेतकरी कुटुंबांना लाभ

- 6900 कोटी रुपयांचा भार राज्य सरकार उचलणार

महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना आता केवळ 1 रुपयांत पीकविमा

- आधीच्या योजनेत विमाहप्त्याच्या 2 टक्के रक्कम शेतकर्यांकडून

- आता शेतकर्यांवर कोणताच भार नाही. राज्य सरकार भरणार हप्ता

- शेतकऱ्यांना केवळ 1 रुपयांत पीकविमा

- 3312 कोटी रुपये भार राज्य सरकार उचलणार

महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी महाकृषिविकास अभियान

- राज्यातील शेतकर्यांच्या उत्पन्नवाढीसाठी महाकृषिविकास अभियान राबविणार

- पीक, फळपीक घटकाच्या उत्पादनापासून ते मूल्यवर्धनापर्यंत

- तालुका, जिल्हानिहाय शेतकरी गट, समूहांसाठी योजना

- एकात्मिक पीक आधारित प्रकल्प आराखडा तयार करणार

- 5 वर्षांत 3000 कोटी रुपये उपलब्ध करून देणार

महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना कर्जमाफी योजनांचे लाभ

- 2017 च्या छत्रपती शिवाजी महाराज शेतकरी सन्मान योजनेतील उर्वरित पात्र शेतकऱ्यांना योजनेचे लाभ देणार

- महात्मा ज्योतिराव फुले शेतकरी कर्जमुक्ती योजनेतील लाभ या सरकारने दिले.

- 12.84 लाख पात्र शेतकर्यांच्या खात्यात 4683 कोटी रुपये थेट जमा.

मागेल त्याला शेततळे योजनेचा आता व्यापक विस्तार

- आता मागेल त्याला शेततळे, फळबाग, ठिबक सिंचन, शेततळ्यांचे अस्तरीकरण

- मागेल त्याला शेडनेट, हरितगृह, आधुनिक पेरणीयंत्र, कॉटन श्रेडर

- या योजनेवर 1000 कोटी रुपये खर्च करणार

काजू बोंडूवर प्रक्रिया केंद्र, काजू फळ विकास योजना!

- 200 कोटी रुपयांच्या भांडवलासह कोकणासाठी काजू बोर्ड

- काजू बोंडूपेक्षा प्रक्रिया काजू बोंडूला 7 पट भाव

- उत्पन्नवाढीसाठी कोकणात काजू बोंडू प्रक्रिया केंद्र

- कोकण, चंदगड तसेच आजरा (कोल्हापूर) येथे काजू फळ विकास योजना

- 5 वर्षांसाठी 1325 कोटी रुपयांची तरतूद

गोपीनाथ मुंडे शेतकरी सुरक्षा सानुग्रह अनुदान योजना  आता राज्य सरकारकडून, लाभही 2 लाखांपर्यंत

- गोपीनाथ मुंडे अपघात विमा योजना यापूर्वी विमा कंपन्यांकडून

- आता गोपीनाथ मुंडे शेतकरी सुरक्षा सानुग्रह अनुदान योजना

- ही योजना राज्य सरकार राबविणार,त्यामुळे शेतकर्यांचा पूर्ण त्रास वाचणार

- अपघातग्रस्त शेतकर्यांच्या कुटुंबांना पूर्वीच्या 1 लाखाहून आता 2 लाख रुपयांपर्यंत लाभ

नैसर्गिक शेतीला प्रोत्साहन

- नैसर्गिक शेतीला प्रोत्साहन देणार

- 3 वर्षांत 25 लाख हेक्टर क्षेत्र सेंद्रीय शेतीखाली आणणार

- 1000 जैवनिविष्ठा स्त्रोत केंद्र स्थापन करणार

- डॉ. पंजाबराव देशमुख जैविक शेती मिशनची व्याप्तीवाढ

- 3 वर्षांत 1000 कोटी रुपये निधी

श्री अन्न उत्कृष्टता केंद्र सोलापुरात स्थापन करणार

- आंतरराष्ट्रीय भरडधान्य वर्षानिमित्त महाराष्ट्रात ‘श्रीअन्न अभियान’

- 200 कोटी रुपयांची आर्थिक तरतूद

- सोलापुरात श्री अन्न उत्कृष्टता केंद्र स्थापन करणार

नागपुरात कृषी सविधा केंद्र, विदर्भात संत्राप्रक्रिया केंद्र

- नागपुरात डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी महाविद्यालयात आंतरराष्ट्रीय कृषी सुविधा केंद्र स्थापन करणार

- अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर आणि प्रसार हा उद्देश

- या केंद्रासाठी 228 कोटी रुपये देणार

- नागपूर जिल्ह्यातील नागपूर, काटोल, कळमेश्वर, अमरावती जिल्ह्यात मोर्शी, बुलढाणा जिल्ह्यात आधुनिक संत्रा प्रक्रिया केंद्र /20 कोटी रुपये तरतूद

शेतकऱ्यांना अन्नधान्याऐवजी थेट रोखीने आर्थिक मदत!

- विदर्भ, मराठवाड्यातील 14 आपत्तीग्रस्त जिल्ह्यांना केशरी शिधापत्रिकाधारकांना थेट आर्थिक मदत

- अन्नधान्याऐवजी रोख रक्कम थेट आधार बँक खात्यात

- प्रतिवर्ष, प्रतिशेतकरी 1800 रुपये देणार

शेतमाल विक्रीसाठी आलेल्या शेतकऱ्यांना निवारा-भोजन

- कृषी उत्पन्न बाजार समितीत शेतमाल विक्रीसाठी येणार्या शेतकऱ्यांना सुविधा

- शेतकर्यांच्या मुक्कामासाठी राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज शेतकरी भवन

- जेवणासाठी शिवभोजन थाळीची उपलब्धता

गोसेवा, गोसंवर्धन...

- देशी गोवंशाचे संवर्धन, संगोपन, संरक्षणासाठी महाराष्ट्र गोसेवा आयोगाची स्थापना करणार

- आयोगामार्फत गोवर्धन गोवंश सेवा केंद्र योजना, गोमय मूल्यवर्धन योजना राबविणार

- देशी गोवंशाच्या संवर्धनासाठी भ्रूण बाह्यफलन, प्रत्यारोपण सुविधेत वाढ

- विदर्भ-मराठवाड्यातील 11 जिल्ह्यात दुग्ध विकासाच्या दुसर्या टप्प्यासाठी 160 कोटी रुपये

- अहमदनगर जिल्ह्यात नवीन पशुवैद्यकीय महाविद्यालय

धनगर समाजाला 1000 कोटी रुपये, महाराष्ट्र मेंढी, शेळी सहकार विकास महामंडळाची स्थापना करणार

10 हजार कोटी रुपयांचे बिनव्याजी कर्ज उपलब्ध करून देणार

- धनगर समाजासाठी 1000 कोटी रुपये

- 22 योजनांचे एकत्रिकरण, मंत्रिमंडळ शक्तीप्रदत्त समितीमार्फत अंमलबजावणी

- महाराष्ट्र मेंढी व शेळी सहकार विकास महामंडळाची स्थापना करणार

- 10 हजार कोटी रुपयांचे बिनव्याजी कर्ज उपलब्ध करून देणार

- अहमदनगर येथे मुख्यालय असणार

- राजे यशवंतराव होळकर महामेष योजनेत मेंढीपालनासाठी भरीव निधी

मासेमार कुटुंबांच्या कल्याणासाठी 50 कोटींचा मत्स्यविकास कोष, विमा आणि डिझेल अनुदानाचा दिलासा

- प्रकल्पबाधित मासेमारांना नुकसानभरपाईसाठी धोरण राबविणारे महाराष्ट्र पहिले राज्य

- प्रकल्पामुळे विस्थापित वा तात्पुरत्या प्रभावित मासेमार कुटुंबांना मदत देण्यासाठी प्रकल्पाच्या 2 टक्के वा 50 कोटी रुपयांचा मत्स्यविकास कोष

- मासेमारांना डिझेल अनुदानासाठी यांत्रिक नौकेच्या 120 अश्वशक्तीची अट काढली

- त्यामुळे 85 हजार अधिकच्या मासेमारांना लाभ

- वर्षानुवर्षाचा अनुशेष यावर्षी पूर्णत: दूर करणार

- यासाठी 269 कोटी रुपयांची तरतूद

- पारंपारिक मासेमारी करणार्या मासेमार बांधवांसाठी केंद्राच्या मदतीने 5 लाखांचा विमा

शेतकऱ्यांसाठी ट्रान्सफॉर्मर योजना, प्रलंबित कृषीपंपांना वीजजोडण्या

- वीज ट्रान्सफॉर्मर नसल्याने पाणी असूनही शेतकर्यांची गैरसोय टाळण्यासाठी ट्रान्सफॉर्मर योजना

- मुख्यमंत्री सौर कृषी वाहिनी योजनेत हेक्टरी 75,000 रुपये वार्षिक भाडेपट्टा

- दिवसा वीजपुरवठ्यासाठी 3 वर्षांत 30 टक्के कृषी वीजवाहिन्यांचे सौर उर्जीकरण, 9.50 लाख शेतकऱ्यांना लाभ

- प्रधानमंत्री कुसुम योजनेतून 1.50 लाख सौर कृषीपंप

- प्रलंबित 86,073 कृषीपंप अर्जदारांना तत्काळ वीजजोडणी

- उपसा जलसिंचन योजनेतील शेतकऱ्यांना वीजदर सवलतीची मुदत आता मार्च 2024 पर्यंत

सिंचन/पाणी असे असतील नदीजोड प्रकल्प...

- दमणगंगा-पिंजाळ नदीजोड प्रकल्प राज्य निधीतून

- नार-पार, अंबिका, औरंगा, दमणगंगा, वैतरणा, उल्हास नद्यांच्या उपखोर्यातील पाणी वापरणार

- मुंबई, गोदावरी खोर्यातील तूट भरून काढण्यासाठी पाणी वापरणार

- मराठवाडा तथा उत्तर महाराष्ट्रातील नाशिक, नगर, जळगावला लाभ

- वैनगंगा खोर्यातील वाहून जाणारे पाणी वैनगंगा-नळगंगा-पैनगंगा नदीजोड प्रकल्पातून नागपूर, वर्धा, अमरावती, यवतमाळ, अकोला, बुलढाणा, वाशिम जिल्ह्यांना लाभ

तापी महापुनर्भरण प्रकल्प, कृष्णा-मराठवाडा सिंचन प्रकल्प

- पश्चिम विदर्भ आणि उत्तर महाराष्ट्रासाठी तापी महापुनर्भरण प्रकल्प

- केंद्र सरकारकडे पाठपुरावा करणार

- कृष्णा-मराठवाडा सिंचन प्रकल्पांतून धाराशिव, बीड जिल्ह्यांतील 133 गावांना सिंचन लाभ

- या प्रकल्पासाठी 11,626 कोटी रुपयांना सुधारित प्रशासकीय मान्यता

सिंचनाचे विविध प्रकल्प पूर्ण करणार

- गेल्या 8 महिन्यात 27 सिंचन प्रकल्पांना सुप्रमा

- चालू 268 पैकी 39 प्रकल्प यावर्षी पूर्ण करणार

- प्रधानमंत्री कृषी सिंचन योजनेतील 6 प्रकल्प यावर्षी पूर्ण करणार

- बळीराजा जलसंजीवनी योजनेतील 24 प्रकल्प पूर्ण करणार

- गोसिखुर्द राष्ट्रीय प्रकल्पास यावर्षी 1500 कोटी, जून 2024 पर्यंत प्रकल्प पूर्ण करणार

- कोकणच्या सिंचन सुविधांसाठी विशेष कृती कार्यक्रम, खारभूमी बंधार्यांच्या कामांना गती

मराठवाडा वॉटरग्रीडचे प्रस्ताव केंद्र सरकारच्या मंजुरीसाठी

- मराठवाडा वॉटरग्रीडचे प्रस्ताव केंद्र सरकारकडे मान्यतेला

- छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यातील गंगापूर, वैजापूर, पैठण तालुक्यांना जायकवाडी धरणातून पाणी

- बीड, लातूर जिल्ह्यांसाठी जायकवाडी, माजलगाव, उर्ध्वमनार धरणातून पाणी

- धाराशिव जिल्ह्यासाठी उजनी, सीना कोळेगाव, निम्नतेरणा धरणातून धरणातून पाणी

हर घर जल: जनजीवन मिशनसाठी सुमारे 20,000 कोटी रुपये तरतूद पाण्यासोबत स्वच्छताही...

- जलजीवन मिशन : 17.72 लाख कुटुंबांना नळजोडणी, सुमारे 20,000 कोटी रुपये

- 1656 एमएलडी क्षमतेचे मलनिस्सारण प्रकल्प

- 10,000 कि.मी.च्या मलजलवाहिनी

- 4.55 कोटी मेट्रीक टन कचर्यावर प्रक्रिया

- 22 नागरी संस्थांना 124 यांत्रिक रस्तासफाई वाहने

- ग्रामीण भागात 15,146 घनकचरा, सांडपाणी प्रक्रिया कामे

5000 गावांमध्ये सुरु करणार जलयुक्त शिवार 2.0

- जलयुक्त शिवार योजनेचा दुसरा टप्पा 5000 गावांमध्ये

- गाळमुक्त धरण-गाळयुक्त शिवार योजनेस 3 वर्ष मुदतवाढ

लाडकी लेक मी संतांची, मजवरी कृपा बहुतांची...

‘लेक लाडकी’ योजना नव्या स्वरूपात

- मुलींच्या सक्षमीकरणासाठी ‘लेक लाडकी’ योजना आता नव्या स्वरूपात

- पिवळ्या आणि केशरी रेशनकार्डधारक कुटुंबांतील मुलींना लाभ

- जन्मानंतर मुलीला 5000 रुपये

- पहिलीत 4000 रुपये, सहावीत 6000 रुपये

- अकरावीत 8000 रुपये

- मुलगी 18 वर्षांची झाल्यावर 75,000 रुपये

सारे काही महिलांसाठी... महिलांना एसटी प्रवासात सरसकट 50 टक्के सुट

- राज्य परिवहन महामंडळाच्या बससेवेत तिकिटदरात महिलांना 50 टक्के सवलत

- चौथे सर्वसमावेशक महिला धोरण जाहीर करणार

- महिला बचत गटांच्या माध्यमातून लातूर जिल्ह्यात बांबू क्लस्टर

- कोल्हापूर जिल्ह्यात कोल्हापुरी चप्पल क्लस्टर

- मुंबईत महिला युनिटी मॉलची स्थापना

- महिला सुरक्षा, सुविधाजनक प्रवासासाठी महिला केंद्रीत पर्यटन धोरण

- माता सुरक्षित तर घर सुरक्षित अभियानात 4 कोटी महिला-मुलींची आरोग्य तपासणी, औषधोपचार

आशा स्वयंसेविका, अंगणवाडी सेविकांच्या मानधनात भरीव वाढ

- आशा स्वयंसेविकांचे मानधन 3500 वरुन 5000 रुपये

- गटप्रवर्तकांचे मानधन 4700 वरुन 6200 रुपये

- अंगणवाडी सेविकांचे मानधन 8325 वरुन 10,000 रुपये

- मिनी अंगणवाडी सेविकांचे मानधन 5975 वरुन 7200 रुपये

- अंगणवाडी मदतनिसांचे मानधन 4425 वरुन 5500 रुपये

- अंगणवाडी, मिनी अंगणवाडी सेविका, मदतनीसांची 20,000 पदे भरणार

- अंगणवाड्यांमार्फत घरपोच आहार पुरवठ्यासाठी साखळी व्यवस्थापन प्रणाली

नोकरदार महिलांसाठी 50 वसतीगृहे, दोन योजना एकत्र करुन ‘शक्तीसदन’ ही नवी योजना

- शहरी भागात नोकरीसाठी आलेल्या महिलांसाठी केंद्राच्या मदतीने 50 वसतीगृहांची निर्मिती

- अडचणीतील महिलांसाठी, लैंगिक शोषणापासून मुक्त केलेल्या महिलांसाठी, कौटुंबिक समस्याग्रस्त महिलांसाठी स्वाधार आणि उज्वला या दोन योजनांचे एकत्रिकरण करुन केंद्राच्या मदतीने ‘शक्तीसदन’ ही नवीन योजना

- या योजनेत पीडित महिलांना आश्रय, विधी सेवा, आरोग्यसेवा, समुपदेशन इत्यादी सेवा

- या योजनेत 50 नवीन ‘शक्तीसदन’ निर्माण करणार

महात्मा ज्योतिराव फुले जनारोग्य योजनेत आता 5 लाखांपर्यंत उपचार करता येणार

- महात्मा ज्योतिराव फुले जनारोग्य योजनेत विमा संरक्षण 1.50 लाखांहून 5 लाख रुपये

- त्यामुळे आता 5 लाख रुपयांपर्यंत उपचार घेता येणार

- नवीन 200 रुग्णालयांचा यात समावेश करणार

- मूत्रपिंड प्रत्यारोपण शस्त्रक्रियांचे लाभ 2.50 लाखांहून 4 लाखांपर्यंत

- राज्यभरात 700 स्व. बाळासाहेब ठाकरे आपला दवाखाना

निराधार योजनांमध्ये वाढीव अर्थसहाय्य

- अंत्योदयाचा विचार

- संजय गांधी निराधार/श्रावणबाळ योजनेत अर्थसहाय्य आता 1000 हून 1500 रुपये

- राज्य सरकार अतिरिक्त 2400 कोटी रुपयांचा भार उचलणार

- प्रत्येक महिन्यात पहिल्याच आठवड्यात नियमित प्रदान

ज्येष्ठ नागरिकांसाठी प्रत्येक शहरात  विरंगुळा केंद्र, वयोश्री योजनेचाही विस्तार

- ज्येष्ठ नागरिकांसाठी प्रत्येक महापालिका क्षेत्रात विरंगुळा केंद्र स्थापन करणार

- ज्येष्ठ नागरिकांसाठी राष्ट्रीय वयोश्री योजनेचा राज्य सरकारकडून विस्तार

- वयोवृद्धांना वैद्यकीय उपकरणे, अन्य सुविधा उपलब्ध करून देणार

विविध समाजघटकांच्या संस्थांसाठी भरीव निधी

- बार्टी, सारथी, महाज्योती, अमृत

- अण्णासाहेब पाटील आर्थिक विकास महामंडळ, महात्मा फुले आर्थिक विकास महामंडळ, अण्णाभाऊ साठे आर्थिक विकास महामंडळ, श्यामराव पेजे आर्थिक विकास महामंडळ, इतर मागासवर्गिय वित्त आणि विकास महामंडळ, वसंतराव नाईक विमुक्त जाती, भटक्या जमाती विकास महामंडळ, मौलाना आझाद अल्पसंख्यक आर्थिक विकास महामंडळांना भरीव निधी देणार

- संत सेनाजी महाराज केशशिल्पी महामंडळ, महिला आर्थिक विकास महामंडळाला सुद्धा निधी उपलब्ध करून देणार

- छत्रपती शाहू महाराज संशोधन प्रशिक्षण व मानवविकास संस्थेचे (सारथी) नाशिक येथे विभागीय कार्यालय, सुसज्ज अभ्यासिका, मुला-मुलींचे वसतीगृह यासाठी 50 कोटी रुपये

नवीन महामंडळांची स्थापना भरीव निधी सुद्धा देणार

- असंघटित कामगार : महाराष्ट्र राज्य असंघटित कामगार कल्याण मंडळ

- लिंगायत तरुणांना रोजगार : जगदज्योती महात्मा बसवेश्वर आर्थिक विकास महामंडळ

- गुरव समाज : संत काशिबा गुरव युवा आर्थिक विकास महामंडळ

- रामोशी समाज : राजे उमाजी नाईक आर्थिक विकास महामंडळ

- वडार समाज : पैलवान कै. मारूती चव्हाण-वडार आर्थिक विकास महामंडळ

- ही महामंडळे महाराष्ट्र राज्य इतर मागासवर्गीय वित्त व विकास महामंडळांतर्गत

- प्रत्येकी 50 कोटी रुपयांचा निधी देणार

आदिवासी बांधवांच्या शिक्षणासाठी...

- 250 शासकीय आदिवासी आश्रमशाळांना आदर्श आश्रमशाळा करणार

- अनुसूचित जमातीच्या 100 विद्यार्थ्यांना पीएचडीसाठी अधिछात्रवृत्ती

अल्पसंख्यकांसाठी...

- अल्पसंख्यक महिलांच्या आर्थिक विकासासाठी 15 जिल्ह्यात 3000 बचतगटांची निर्मिती

- उच्च शिक्षण घेणार्यांना शिष्यवृत्ती: 25,000 वरुन 50,000 रुपये

सर्वांसाठी घरे...

यावर्षी 10 लाख घरांचा महत्त्वाका